Δυο εμβληματικες παρεμβασεις για την αντιλαϊκη κλιμακωση
Ακολούθησαν δύο εμβληματικές παρεμβάσεις, οι οποίες αν και δεν εφαρμόστηκαν άμεσα, εντούτοις έθεσαν τις βάσεις για όλες τις ανατροπές που ακολούθησαν. Πρόκειται για το Πόρισμα της Επιτροπής Σπράου το 1997 υπό τον τίτλο «Οικονομία και Συντάξεις: Συνεισφορά στον Κοινωνικό Διάλογο» (!) και το νομοσχέδιο Γιαννίτση το 2001.
Θα μπορούσε να πει κάποιος ότι το πρώτο ήταν το «θεωρητικό μανιφέστο» των εκκολαπτόμενων ανατροπών και το δεύτερο η πρακτική αποτύπωσή τους.
«Κόκκινη γραμμή» που διατρέχει την Εκθεση Σπράου, ως πάτημα για την αντιασφαλιστική κλιμάκωση, είναι ο «δημογραφικός» και «δημοσιονομικός κίνδυνος», η αναμενόμενη αύξηση της συνταξιοδοτικής δαπάνης ως ποσοστό του ΑΕΠ, καθώς πλέον το ασφαλιστικό σύστημα «ωρίμαζε» και έπρεπε να πληρωθούν ασφαλιστικά δικαιώματα. Οι ίδιοι «κίνδυνοι» αξιοποιούνται μέχρι και σήμερα ως «μπαμπούλες» για να διευκολυνθεί η προώθηση των αντιασφαλιστικών χτυπημάτων.
Οσον αφορά τα συγκεκριμένα μέτρα, προτείνονταν: Η «ανάγκη επανεξέτασης της λειτουργίας των κατωτάτων ορίων» και για τους πριν το 1993 ασφαλισμένους η αποσύνδεσή τους από έναν συγκεκριμένο αριθμό ημερομισθίων, καθώς και η «εξέταση της μη χορήγησης κατώτερων ορίων (ή χορήγησης τμηματικά) αv η συνταξιοδότηση επέρχεται οικειοθελώς πριν την συμπλήρωση του κανονικού ορίου ηλικίας» και ακόμα η «εξέταση της σταδιακής μετεξέλιξης των κατώτατων ορίων προς την κατεύθυνση της Εθνικής Σύνταξης». Η πρόταση για τη λεγόμενη «εθνική σύνταξη» - δηλαδή για μια πραγματική σύνταξη πείνας η οποία τελικά θα είναι η μόνη για την οποία θα υπάρχει κρατική εγγύηση - αν και τότε αναβλήθηκε, θα αποτυπωθεί στη συνέχεια στον νόμο 3863/2010 του ΠΑΣΟΚ και θα εφαρμοστεί, μαζί με την κατάργηση των κατώτερων ορίων, με τον νόμο Κατρούγκαλου το 2016!
Επιπλέον, η Εκθεση υπογράμμιζε την «ανάγκη επιμήκυνσης του εργασιακού βίου», μέσα από: «Εξάλειψη αντικινήτρων παραμονής στην εργασία. Εξέταση περιπτώσεων συνταξιοδότησης χωρίς όριο ηλικίας. Εξέταση ειδικών περιπτώσεων κλάδων εργαζομένων με χαμηλά όρια ηλικίας. Εξέταση περιπτώσεων ειδικής μεταχείρισης μητέρων. Εξέταση εξίσωσης γενικών ορίων ανδρών - γυναικών. Εξέταση αύξησης γενικών ορίων». Και ακόμα προέβλεπε: «Κατάργηση του συστήματος Βαρέων και Ανθυγιεινών Επαγγελμάτων, μαζί με το επασφάλιστρo για τους εργαζόμενους με λίγα χρόνια. Αυστηρoπoίηση των συντάξεων αναπηρίας». Για την ιδιωτική ασφάλιση σημείωνε χαρακτηριστικά: «Η επαγγελματική ιδιωτική ασφάλιση θα μπορούσε να παίξει έναν ιδιαίτερα χρήσιμο ρόλο. Η θεσμοθέτηση ενός τέτοιου πλαισίου πρέπει να θεωρείται εξαιρετικά επείγουσα...».
Το νομοσχέδιο Γιαννίτση, που θα ακολουθήσει τον Απρίλη του 2001, θα συναντήσει σοβαρές κοινωνικές αντιστάσεις. Υστερα από μεγαλειώδεις απεργίες και κινητοποιήσεις, στις οποίες έβαλε αποφασιστική σφραγίδα το ΠΑΜΕ, το οποίο μέτραγε δύο χρόνια ζωής, η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ θα το αποσύρει.
Όμως, παρά την απόσυρσή του, οι ανατροπές που προέβλεπε, τελικά, θα εφαρμοστούν τα επόμενα χρόνια: Αρχικά με τον νόμο 3029 το 2002 (νόμος Ρέππα) που εκτός της αύξησης των ορίων ηλικίας, τη μείωση των συντάξεων, θα θεσμοθετήσει για πρώτη φορά και τα Επαγγελματικά Ταμεία. Παραπέρα, με τον νόμο 3655 το 2008 (νόμος Πετραλιά), ο οποίος μεταξύ άλλων, με σαρωτικές ενοποιήσεις σε όλα τα Ταμεία, θα συρρικνώσει παροχές και συντάξεις και θα καταργήσει σταδιακά το καθεστώς συνταξιοδότησης των εργαζόμενων μητέρων, αυξάνοντας μέχρι και 15 χρόνια την ηλικία συνταξιοδότησής τους.
Θα μπορούσε να πει κάποιος ότι το πρώτο ήταν το «θεωρητικό μανιφέστο» των εκκολαπτόμενων ανατροπών και το δεύτερο η πρακτική αποτύπωσή τους.
«Κόκκινη γραμμή» που διατρέχει την Εκθεση Σπράου, ως πάτημα για την αντιασφαλιστική κλιμάκωση, είναι ο «δημογραφικός» και «δημοσιονομικός κίνδυνος», η αναμενόμενη αύξηση της συνταξιοδοτικής δαπάνης ως ποσοστό του ΑΕΠ, καθώς πλέον το ασφαλιστικό σύστημα «ωρίμαζε» και έπρεπε να πληρωθούν ασφαλιστικά δικαιώματα. Οι ίδιοι «κίνδυνοι» αξιοποιούνται μέχρι και σήμερα ως «μπαμπούλες» για να διευκολυνθεί η προώθηση των αντιασφαλιστικών χτυπημάτων.
Οσον αφορά τα συγκεκριμένα μέτρα, προτείνονταν: Η «ανάγκη επανεξέτασης της λειτουργίας των κατωτάτων ορίων» και για τους πριν το 1993 ασφαλισμένους η αποσύνδεσή τους από έναν συγκεκριμένο αριθμό ημερομισθίων, καθώς και η «εξέταση της μη χορήγησης κατώτερων ορίων (ή χορήγησης τμηματικά) αv η συνταξιοδότηση επέρχεται οικειοθελώς πριν την συμπλήρωση του κανονικού ορίου ηλικίας» και ακόμα η «εξέταση της σταδιακής μετεξέλιξης των κατώτατων ορίων προς την κατεύθυνση της Εθνικής Σύνταξης». Η πρόταση για τη λεγόμενη «εθνική σύνταξη» - δηλαδή για μια πραγματική σύνταξη πείνας η οποία τελικά θα είναι η μόνη για την οποία θα υπάρχει κρατική εγγύηση - αν και τότε αναβλήθηκε, θα αποτυπωθεί στη συνέχεια στον νόμο 3863/2010 του ΠΑΣΟΚ και θα εφαρμοστεί, μαζί με την κατάργηση των κατώτερων ορίων, με τον νόμο Κατρούγκαλου το 2016!
Επιπλέον, η Εκθεση υπογράμμιζε την «ανάγκη επιμήκυνσης του εργασιακού βίου», μέσα από: «Εξάλειψη αντικινήτρων παραμονής στην εργασία. Εξέταση περιπτώσεων συνταξιοδότησης χωρίς όριο ηλικίας. Εξέταση ειδικών περιπτώσεων κλάδων εργαζομένων με χαμηλά όρια ηλικίας. Εξέταση περιπτώσεων ειδικής μεταχείρισης μητέρων. Εξέταση εξίσωσης γενικών ορίων ανδρών - γυναικών. Εξέταση αύξησης γενικών ορίων». Και ακόμα προέβλεπε: «Κατάργηση του συστήματος Βαρέων και Ανθυγιεινών Επαγγελμάτων, μαζί με το επασφάλιστρo για τους εργαζόμενους με λίγα χρόνια. Αυστηρoπoίηση των συντάξεων αναπηρίας». Για την ιδιωτική ασφάλιση σημείωνε χαρακτηριστικά: «Η επαγγελματική ιδιωτική ασφάλιση θα μπορούσε να παίξει έναν ιδιαίτερα χρήσιμο ρόλο. Η θεσμοθέτηση ενός τέτοιου πλαισίου πρέπει να θεωρείται εξαιρετικά επείγουσα...».
Το νομοσχέδιο Γιαννίτση, που θα ακολουθήσει τον Απρίλη του 2001, θα συναντήσει σοβαρές κοινωνικές αντιστάσεις. Υστερα από μεγαλειώδεις απεργίες και κινητοποιήσεις, στις οποίες έβαλε αποφασιστική σφραγίδα το ΠΑΜΕ, το οποίο μέτραγε δύο χρόνια ζωής, η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ θα το αποσύρει.
Όμως, παρά την απόσυρσή του, οι ανατροπές που προέβλεπε, τελικά, θα εφαρμοστούν τα επόμενα χρόνια: Αρχικά με τον νόμο 3029 το 2002 (νόμος Ρέππα) που εκτός της αύξησης των ορίων ηλικίας, τη μείωση των συντάξεων, θα θεσμοθετήσει για πρώτη φορά και τα Επαγγελματικά Ταμεία. Παραπέρα, με τον νόμο 3655 το 2008 (νόμος Πετραλιά), ο οποίος μεταξύ άλλων, με σαρωτικές ενοποιήσεις σε όλα τα Ταμεία, θα συρρικνώσει παροχές και συντάξεις και θα καταργήσει σταδιακά το καθεστώς συνταξιοδότησης των εργαζόμενων μητέρων, αυξάνοντας μέχρι και 15 χρόνια την ηλικία συνταξιοδότησής τους.
Αναδημοσίευση αποσπάσματος: